ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 9 ਜੁਲਾਈ
ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਤਾਜ਼ਾ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ, 2023-24 ਦੌਰਾਨ ਭਾਰਤੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਵਿੱਚ 46.6 ਮਿਲੀਅਨ ਨਵੀਆਂ ਨੌਕਰੀਆਂ ਪੈਦਾ ਹੋਈਆਂ।
31 ਮਾਰਚ, 2024 ਨੂੰ ਖਤਮ ਹੋਏ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਸੰਖਿਆ 2022-23 ਵਿੱਚ 596.7 ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੇ 643.3 ਮਿਲੀਅਨ ਹੋ ਗਈ।
ਜਦੋਂ ਕਿ 2017-18 ਅਤੇ 2021-22 ਦਰਮਿਆਨ ਔਸਤਨ 20 ਮਿਲੀਅਨ ਨੌਕਰੀਆਂ ਪੈਦਾ ਹੋਈਆਂ, 2023-24 ਦੌਰਾਨ ਇਹ ਗਿਣਤੀ ਦੁੱਗਣੀ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਧ, ਅੰਕੜੇ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ।
RBI ਦਾ KLEMS ਡੇਟਾਬੇਸ ਉਤਪਾਦਨ ਦੇ ਪੰਜ ਮੁੱਖ ਇਨਪੁਟਸ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦਾ ਹੈ - ਪੂੰਜੀ (K), ਲੇਬਰ (L), ਊਰਜਾ (E), ਸਮੱਗਰੀ (M), ਅਤੇ ਸੇਵਾਵਾਂ (S)। ਡੇਟਾਬੇਸ 27 ਉਦਯੋਗਾਂ ਲਈ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜੋ ਕੁੱਲ ਛੇ ਸੈਕਟਰਾਂ ਦਾ ਗਠਨ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਪੂਰੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਆਰਬੀਆਈ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਉਪਲਬਧ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 24 ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਲਈ ਉਤਪਾਦਕਤਾ ਦਾ ਇੱਕ ਅਸਥਾਈ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਇਆ ਹੈ।
ਇਹ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੇ ਸਿੱਖਿਆ ਪੱਧਰ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਆਰਥਿਕਤਾ ਵਿੱਚ ਕਿਰਤ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਡੇਟਾ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਪੱਧਰਾਂ ਅਤੇ ਉਮਰ ਸਮੂਹਾਂ ਵਿੱਚ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਬੇਰੋਜ਼ਗਾਰੀ ਅਨੁਪਾਤ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 24 ਵਿੱਚ 1.4 ਫ਼ੀਸਦ ਰਹਿ ਗਿਆ ਹੈ ਜੋ ਕਿ 2.2 ਫ਼ੀ ਸਦੀ ਸੀ।
ਸੇਵਾ ਖੇਤਰ, ਉਸਾਰੀ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ, ਹੁਣ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਜਜ਼ਬ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ 2000-2011 ਦੀ ਮਿਆਦ ਦੇ ਬਿਲਕੁਲ ਉਲਟ ਹੈ ਜਦੋਂ ਉਸਾਰੀ ਖੇਤਰ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਨੌਕਰੀਆਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ।
ਅੰਕੜੇ ਇਹ ਵੀ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉੱਚ-ਕੁਸ਼ਲ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਵਿੱਤੀ ਅਤੇ ਵਪਾਰਕ ਸੇਵਾਵਾਂ, ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਦੇਖਭਾਲ, ਪੜ੍ਹੇ-ਲਿਖੇ ਕਾਮਿਆਂ ਦੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਦੇਖ ਰਹੇ ਹਨ।