ਯੂਕਰੇਨ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਇਹ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੇ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਲਈ ਇਹ ਸੰਪਤੀ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਣਦਾਰੀ ਬਣਦੇ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਹੁਣੇ ਹੁਣੇ ਅਮਰੀਕੀ ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ ਯੂਕਰੇਨ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਲਈ 95 ਬਿਲੀਅਨ (ਅਰਬ) ਡਾਲਰ ਸਹਾਇਤਾ ਦੇਣ ਦਾ ਮਤਾ ਪਾਸ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਇਸ ਵਿੱਚੋਂ 61 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਯੂਕਰੇਨ ਲਈ ਹੈ, ਅਮਰੀਕਾ ਇਹ ਸੋਚਦਾ ਸੀ ਕਿ ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ ਯੂਕਰੇਨ ਅਤੇ ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਉਸਦੀ ਵੱਡੀ ਮਲਕੀਅਤ (ਐਸੇਟਸ) ਹਨ

ਐਜ਼ਰਾ ਕਲੇਨ ‘ਦਾ ਨਿਊਯਾਰਕ ਟਾਈਮਜ਼’ ਦਾ ਕਾਲਮਨਵੀਸ ਹੈ। ਚਰਚਿਤ ਪੱਤਰਕਾਰ ਹੈ ਅਤੇ ‘ਐਜ਼ਰਾ ਕਲੇਨ ਸ਼ੋਅ’ ਨਾਂਅ ਦਾ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਬੀਤੇ ਦਿਨੀਂ ਮੈਂ ਉਸਦਾ ਇਕ ਆਰਟੀਕਲ ਪੜ੍ਹ ਰਿਹਾ ਸਾਂ ਜਿਸ ਵਿਚ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਡਿਜ਼ੀਟਲ ਲਾਈਫ਼ ਵਿਚ ਜਮ੍ਹਾਂ ਹੋਏ ਕਬਾੜ ਦੇ ਢੇਰਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਦੱਸਿਆ ਸੀ ਕਿ 10 ਲੱਖ ਦੇ ਕਰੀਬ ਈ ਮੇਲ ਬਿਨ੍ਹਾਂ ਪੜ੍ਹੇ ਪਈਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਇਹ ਵੀ ਜਾਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਯਕੀਨਨ ਕੁਝ ਜ਼ਰੂਰੀ ਈ ਮੇਲ ਵੀ ਹਨ।

ਮਨੁੱਖ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਤਨਾਅ ਮੁੱਕਤ ਤੇ ਖੁਸ਼ ਰੱਖਣ ਲਈ ਹਰ ਸੰਭਵ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਦੀਆਂ ਉਮੀਦਾਂ ਸਮਾਜ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਬੱਚਿਆਂ ਆਦਿ ਤੋਂ ਵੀ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਪਰੰਤੂ ਜਦ ਇਹ ਉਮੀਦਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਨਹੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਤਾਂ ਦੁੱਖੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਨੁੱਖ ਬਿਰਤੀ ਦੀ ਇਕ ਵੱਡੀ ਬੁਰਾਈ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਮਨੁੱਖ ਸਮੁੱਚੀ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਨਾਲ ਦੇਖਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਮੂਲਅੰਕਣ ਆਪਣੇ ਸੁਭਾਅ ਅਨੁਸਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਆਪਣੀ ਸੋਚ ਅਨੁਸਾਰ ਲੋਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਕੰਮਾਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਗਲਤ ਸਾਬਤ ਕਰਨ ਤੇ ਲੱਗਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸਮਾਜ ਤੇ ਆਪਣਾ ਪਰਿਵਾਰ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਗਲਤ ਤੇ ਫਜ਼ੂਲ ਕਰਦਾ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਆਰਟੀਫਿਸ਼ਲ ਇੰਟੇਲੀਜੈਂਸੀ, ਬਣਾਵਟੀ ਬੁੱਧੀ ਜਾਂ ਮਨਸੂਈ ਬੁੱਧੀ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਆਕਰਣ ਦੇ ਨਵੇਂ ਸ਼ਬਦ ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਅੱਜਕਲ ਮੀਡੀਆ ਦੇ ਸਾਰੇ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਤੇ ਸਬ ਤੋਂ ਵੱਧ ਚਰਚਾ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਕੀ ਇਹ ਸਮੇਂ ਅੁਨਸਾਰ ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਨਵਾਂ ਵਰਤਾਰਾ ਹੈ ਜਾਂ ਇਹ ਸਾਡੇ ਲਈ ਨਵਾਂ ਚੈਲੇਂਜ ਹੈ।ਅਸੀਂ ਹੇਰਾਨ ਹੁੰਦੇ ਸੀ ਜਦੋਂ ਗੂਗਲ ਤੇ ਆਪਣਾ ਲਿੱਖਣ ਤੇ ਸਬ ਕੁਝ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਜਾਦਾਂ ਹੈ।ਜਦੋਂ ਗੂਗਲ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਆਪਣਾ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ ਫੇਰ ਆਰਟੀਫਿਸ਼ਲ ਏਟੰਲੈਜੇਸੀ ਕੀ ਨਵੀ ਚੀਜ਼ ਹੈ।

ਪਾਰਟੀ ਵਰਕਰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਰੀੜ ਦੀ ਹੱਡੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕੋਈ ਸਮਾਂ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਵਰਕਰ ਆਪੋ ਆਪਣੀ ਪਾਰਟੀ ਲਈ ਨਿਸ਼ਕਾਮ ਹੋ ਕੇ ਸੇਵਾ ਕਰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਸਮਾਂ ਆਉਣ ਤੇ ਪਾਰਟੀ ਵੱਲੋਂ ਵੀ ਵਰਕਰਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਅਨੁਸਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਹੁਦੇ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ ਜਿਸ ਦਾ ਮੁੱਖ ਪੈਮਾਨਾ ਹੀ ਵਰਕਰਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਭਾਵਨਾ ਦਾ ਸਮਾਂ ਅਤੇ ਪਾਰਟੀ ਪ੍ਰਤੀ ਵਫ਼ਾਦਾਰੀ ਨੂੰ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਪਾਰਟੀ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੇ ਕਿਸੇ ਵਰਕਰ ਨਾਲ ਕੋਈ ਅਹੁਦਾ ਦੇਣ ਵੇਲੇ ਵਧੀਕੀ ਵੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਤਾਂ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਹ ਵਰਕਰ ਕੁੱਝ ਸਮਾਂ ਰੋਸ ਵਜੋਂ ਰੁੱਸ ਕੇ ਘਰ ਬੈਠ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਨਾਕਿ ਉਹ ਝੱਟ ਹੀ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਸਮੇਂ ਵਰਕਰਾਂ ਨੂੰ ਕੁੱਝ ਸੰਗ ਸ਼ਰਮ ਵੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਜਿਸ ਪਾਰਟੀ ਜਾਂ ਵਿਰੋਧੀ ਲੀਡਰਾਂ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਅਸੀਂ ਬੋਲਦੇ ਰਹੇ ਹਾਂ ਉਹ ਹੁਣ ਇੱਕ ਦਮ ਦੁੱਧ ਧੋਤੇ ਕਿਵੇਂ ਹੋ ਗਏ ?

ਮਹਾਨ ਪੁਰਖ਼ ਹੁੰਦੇ ਨੇ ਉਹ ਜੋ ਆਪਣੀਆਂ ਮੁਸੀਬਤਾਂ ਨਾਲ ਦੋ-ਚਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਵੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਆਪਣੇ ਦੁੱਖ ਨੂੰ ਘੱਟ ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦੁੱਖ ਨੂੰ ਵੱਧ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਅਜਿਹੇ ਮਨੁੱਖ ਹੁੰਦੇ ਟਾਂਵੇ-ਟਾਂਵੇ ਹੀ ਨੇ। ਗੁਰਬਤ ਭਰੇ ਦਿਨ ਕੱਟਣੇ ਤੇ ਫਿਰ ਲੋਕਾਈ ਲਈ ਸੋਚਣਾ, ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਵੀ ਕੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਗਵਾਹ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਲੋਕ ਇੱਕ ਜੁੱਟ ਹੋ ਕੇ ਦੇਸ਼ ਲਈ, ਦੇਸ਼ ਦੀ ਅਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਜਾਂ ਕੋਈ ਸਮਾਜਿਕ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣਾ ਅਕੀਦਾ ਬਣਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਤਲਵਾਰਾਂ, ਤੋਪਾਂ, ਘਿਨਾਉਣੇ ਹੱਥ ਕੰਡੇ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਨਿਰੰਕੁਸ਼ਤਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੁੱਝ ਵੀ ਵਿਗਾੜ ਨਹੀਂ ਸਕਦੀ।ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਉਦੇਸ਼ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਲਈ ਆਪਣੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਤੱਕ ਵੀ ਵਾਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।

ਆ ਰਹੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾ ਵਿਚ ‘ਸੱਭਿਆਚਰਕ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ’ ਵਰਗੇ ਗੰਭੀਰ ਤੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਸਮਾਜਿਕ ਮਸਲੇ ਨੂੰ ਚੋਣ ਮੁੱਦਾ ਬਣਾਉਂਣ ਬਾਰੇ ਤਮਾਮ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਧਿਰਾਂ ਨੂੰ ਬੀਤੇ ਤੀਹ ਵਿਚ ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਇਪਟਾ, ਪੰਜਾਬ ਵੱਲੋਂ ਈਮੇਲ, ਵਟਸਐਪ ਤੇ ਟਵੀਟਰ (ਯ) ਰਾਹੀਂ ਭੇਜੇ ਪੱਤਰਾਂ ਬਾਰੇ ਸਾਰੀਆਂ ਰਾਜਨੀਤਕ ਧਿਰਾਂ ਦੀ ਭੇਦ ਭਰੀ ਖਾਮੋਸ਼ੀ ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਵੀ ਹੈ ਤੇ ਅਫਸੋਸਨਾਕ ਵੀ।

ਧੀਆਂ ਪੁੱਤਰ ਸਭ ਨੂੰ ਪਿਆਰੇ ਹੁੰਦੇ ਨੇ, ਪਰ ਪੋਤਰੇ ਪੋਤਰੀਆਂ ’ਤੇ ਆਪਣੀ ਔਲਾਦ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਵੱਧ ਮੋਹ ਆਉਂਦੈ। ਜੇਕਰ ਮਾਪਿਆਂ ਦੇ ਬੁਢਾਪੇ ਦੀ ਡੰਗੋਰੀ, ਇਕਲੌਤੀ ਸੰਤਾਨ ਵੀ ਭਰ ਜਵਾਨੀ ’ਚ ਸਦੀਵੀਂ ਵਿਛੋੜਾ ਦੇ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਔਖਾ ਕਾਰਜ ਬੁਢੜੇ ਪਿਓ ਦੇ ਮੋਢਿਆਂ ਉੱਤੇ ਪੁੱਤਰ ਦੀ ਅਰਥੀ ਹੋਣਾ ਹੈ।

ਗ਼ਰਮੀਆਂ ਆਉਂਦੇ ਹੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀ ਦਾ ਸਬੱਬ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਮੱਛਰਾਂ ਦੀ ਘੂੰ-ਘੂੰ ਕਰ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦੀ। ਆਮਤੋਰ ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮੱਛਰਾਂ ਬਾਰੇ ਇਹੀ ਪਤਾ ਹੈ ਕਿ ਮੱਛਰ ਇੱਕੋ ਕਿਸਮ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਬਸ ਇਹ ਸਭ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਅਣਗਿਣਤ ਹਨ। ਜਿਆਦਾਤਰ ਮੱਛਰਾਂ ਦੀ ਸਿਰਫ਼ 2 ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਐਨਾਫਲੀਜ਼ ਅਤੇ ਏਡੀਜ਼ ਅਜਿਪਟੀ ਬਾਰੇ ਹੀ ਸੁਣਿਆ ਜਾਂ ਪੜਿ੍ਹਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਹੈਰਾਨੀ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਧਰਤੀ ’ਤੇ ਮੱਛਰਾਂ ਦੀਆਂ ਲਗਭਗ 3000 ਕਿਸਮਾਂ ਮੌਜੂਦ ਹਨ।