ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 10 ਅਪ੍ਰੈਲ
29.52 ਗੀਗਾਵਾਟ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ ਸਾਲਾਨਾ ਵਾਧੇ ਦੇ ਨਾਲ, ਭਾਰਤ ਦੀ ਕੁੱਲ ਸਥਾਪਿਤ ਨਵਿਆਉਣਯੋਗ ਊਰਜਾ ਸਮਰੱਥਾ 31 ਮਾਰਚ, 2025 ਤੱਕ 220.10 ਗੀਗਾਵਾਟ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਈ, ਜੋ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਵਿੱਚ 198.75 ਗੀਗਾਵਾਟ ਸੀ, ਨਵੀਂ ਅਤੇ ਨਵਿਆਉਣਯੋਗ ਊਰਜਾ ਮੰਤਰਾਲੇ (MNRE) ਦੁਆਰਾ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਇੱਕ ਬਿਆਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ।
ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2024-25 ਵਿੱਚ 23.83 ਗੀਗਾਵਾਟ ਦੇ ਸਮਰੱਥਾ ਵਿਸਥਾਰ ਦੇ ਨਾਲ ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਮੁੱਖ ਚਾਲਕ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਜੋੜੀ ਗਈ 15.03 ਗੀਗਾਵਾਟ ਨਾਲੋਂ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਾਧਾ ਹੈ।
ਦੇਸ਼ ਦੀ ਕੁੱਲ ਸਥਾਪਿਤ ਸੂਰਜੀ ਸਮਰੱਥਾ ਹੁਣ 105.65 ਗੀਗਾਵਾਟ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਚੜ੍ਹੀਆਂ ਸਥਾਪਨਾਵਾਂ ਤੋਂ 81.01 GW, ਛੱਤ ਵਾਲੇ ਸੂਰਜੀ ਤੋਂ 17.02 GW, ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਦੇ ਸੂਰਜੀ ਹਿੱਸਿਆਂ ਤੋਂ 2.87 GW, ਅਤੇ ਆਫ-ਗਰਿੱਡ ਸਿਸਟਮਾਂ ਤੋਂ 4.74 GW ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਹ ਵਾਧਾ ਉਪਯੋਗਤਾ-ਪੈਮਾਨੇ ਅਤੇ ਵੰਡੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ ਦੇ ਨਿਰੰਤਰ ਗ੍ਰਹਿਣ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਸਾਲ ਦੌਰਾਨ ਪੌਣ ਊਰਜਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਨਿਰੰਤਰ ਪ੍ਰਗਤੀ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2023-24 ਵਿੱਚ 3.25 GW ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 4.15 GW ਨਵੀਂ ਸਮਰੱਥਾ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਕੁੱਲ ਸੰਚਤ ਸਥਾਪਿਤ ਹਵਾ ਸਮਰੱਥਾ ਹੁਣ 50.04 GW ਹੈ, ਜੋ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਨਵਿਆਉਣਯੋਗ ਊਰਜਾ ਮਿਸ਼ਰਣ ਵਿੱਚ ਹਵਾ ਊਰਜਾ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਬਾਇਓਐਨਰਜੀ ਸਥਾਪਨਾਵਾਂ 11.58 GW ਦੀ ਕੁੱਲ ਸਮਰੱਥਾ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਈਆਂ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਆਫ-ਗਰਿੱਡ ਅਤੇ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ ਤੋਂ ਊਰਜਾ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਤੋਂ 0.53 GW ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਛੋਟੇ ਪਣ-ਬਿਜਲੀ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਨੇ 5.10 GW ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਹੋਰ 0.44 GW ਲਾਗੂਕਰਨ ਅਧੀਨ ਹੈ। ਇਹ ਖੇਤਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਊਰਜਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਦੇ ਵਿਕੇਂਦਰੀਕ੍ਰਿਤ ਅਤੇ ਵਿਭਿੰਨ ਸੁਭਾਅ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਕੇ ਸੂਰਜੀ ਅਤੇ ਹਵਾ ਖੇਤਰਾਂ ਦੇ ਪੂਰਕ ਹਨ।
ਸਥਾਪਿਤ ਸਮਰੱਥਾਵਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 169.40 ਗੀਗਾਵਾਟ ਨਵਿਆਉਣਯੋਗ ਊਰਜਾ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਲਾਗੂ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ 65.06 ਗੀਗਾਵਾਟ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਟੈਂਡਰ ਕੀਤੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ ਸਿਸਟਮ, ਚੌਵੀ ਘੰਟੇ (RTC) ਪਾਵਰ, ਪੀਕਿੰਗ ਪਾਵਰ, ਅਤੇ ਥਰਮਲ + RE ਬੰਡਲਿੰਗ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਵਰਗੇ ਉੱਭਰ ਰਹੇ ਹੱਲਾਂ ਤੋਂ 65.29 ਗੀਗਾਵਾਟ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਹ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਗਰਿੱਡ ਸਥਿਰਤਾ ਅਤੇ ਨਵਿਆਉਣਯੋਗ ਸਰੋਤਾਂ ਤੋਂ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਸਪਲਾਈ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਵੱਲ ਇੱਕ ਰਣਨੀਤਕ ਤਬਦੀਲੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, MNRE ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ।
MNRE 2030 ਤੱਕ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੇ 500 ਗੀਗਾਵਾਟ ਨਵਿਆਉਣਯੋਗ ਊਰਜਾ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕਈ ਮੁੱਖ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਨਿਰੰਤਰ ਵਿਕਾਸ ਭਾਰਤ ਦੇ ਆਪਣੇ ਜਲਵਾਯੂ ਟੀਚਿਆਂ ਅਤੇ ਊਰਜਾ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਤੀ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਨਵਿਆਉਣਯੋਗ ਊਰਜਾ ਤੈਨਾਤੀ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਯਤਨਾਂ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।