ਮਨੁੱਖੀ ਤਸਕਰੀ ਵਿੱਚ ਫੋਰਸ, ਧਮਕੀ ਜਾਂ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਵਰਗੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਲਿਜਾਣਾ, ਭਰਤੀ ਕਰਨਾ, ਤਬਾਦਲਾ ਕਰਨਾ, ਪਨਾਹ ਦੇਣਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਕੰਮਾਂ ਅਤੇ ਸਾਧਨਾਂ ਦਾ ਅੰਤਮ ਉਦੇਸ਼ ਇਹਨਾਂ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਲਈ ਵਰਤਣਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦਾ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਵੇਸਵਾਗਮਨੀ, ਅੰਗਾਂ ਦਾ ਵਪਾਰ, ਜਿਨਸੀ ਸ਼ੋਸ਼ਣ, ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਮਜ਼ਦੂਰੀ, ਗੁਲਾਮੀ ਅਤੇ ਗੁਲਾਮੀ ਵਰਗੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਘਿਨਾਉਣੇ ਰੂਪ ਲੈ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਤਸਕਰੀ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਅਨੈਤਿਕ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਜਾਂ ਜਿਨਸੀ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰੂਪਾਂ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਮਨੁੱਖੀ ਤਸਕਰੀ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਚੋਟੀ ਦੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਮਨੁੱਖੀ ਤਸਕਰੀ ਦਾ ਇੱਕ ਸਰੋਤ, ਆਵਾਜਾਈ ਅਤੇ ਮੰਜ਼ਿਲ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅੰਤਰ-ਰਾਜੀ ਅਤੇ ਅੰਤਰ-ਰਾਜੀ ਮਨੁੱਖੀ ਤਸਕਰੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਨੇਪਾਲ ਅਤੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਨੁੱਖੀ ਤਸਕਰੀ ਵੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਲੰਬੀ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਸਰਹੱਦ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਮਨੁੱਖੀ ਤਸਕਰੀ ਦੇ ਨਵੇਂ ਕੇਂਦਰ ਵਜੋਂ ਉੱਭਰਿਆ ਹੈ। ਮਨੁੱਖੀ ਤਸਕਰੀ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਪੱਛਮੀ ਏਸ਼ੀਆ, ਉੱਤਰੀ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਯੂਰਪੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖੀ ਤਸਕਰੀ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਇੱਕ ਤਿਹਾਈ ਬੱਚੇ ਹਨ।
ਇੱਕ ਅੰਦਾਜ਼ੇ ਮੁਤਾਬਕ ਪਿਛਲੇ ਇੱਕ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਤਕਰੀਬਨ 5 ਲੱਖ ਔਰਤਾਂ, ਲੜਕੀਆਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਇਹ ਗਿਣਤੀ ਹਰ ਸਾਲ ਵਧਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਅੱਜ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਸੈਕਸ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਜੋਂ ਉੱਭਰਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਅੰਕੜੇ ਵੀ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਗਵਾਹੀ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਦੇਸ਼ ਭਰ ਦੇ ਵੇਸ਼ਿਆਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੇਸਵਾਗਮਨੀ ਤੋਂ ਛੁਡਵਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਰ 10 ਕੁੜੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ 7 ਉੱਤਰੀ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ 24 ਪਰਗਨਾ ਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੁੜੀਆਂ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਡਰ ਫੜੇ ਜਾਣ ਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਿਹਾਅ ਕਰ ਕੇ ਘਰ ਵਾਪਸ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਸਮਾਜਿਕ ਕਲੰਕ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਫੜੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੜਕੀਆਂ ਦੇ ਪਿਸਤੌਲ ਆਪਣੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਅਤੇ ਮੋਬਾਈਲ ਦੇ ਸਿਮ ਕਾਰਡ ਬਦਲਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਲੱਗਦੀ ਬੇਨੋਪੋਲ ਸਰਹੱਦ ਮਨੁੱਖੀ ਤਸਕਰੀ ਲਈ ਦਲਾਲਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਰਤਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਰਸਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ੀ ਦਲਾਲਾਂ ਨੇ ਸਰਹੱਦੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਬੂਤ ਟਿਕਾਣੇ ਬਣਾਏ ਹੋਏ ਹਨ। ਆਕਰਸ਼ਕ ਰੁਜ਼ਗਾਰ, ਤਨਖ਼ਾਹ ਅਤੇ ਸਹੂਲਤਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ੀ ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਵਿਆਹ ਅਤੇ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਲਾਲਚ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਮੁੰਬਈ, ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਅਤੇ ਬੈਂਗਲੁਰੂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਸੰਦੀਦਾ ਸਥਾਨ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਤਸਕਰੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਥਾਵਾਂ ’ਤੇ ਵਧਦੀ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਵਿਆਪਕ ਗਰੀਬੀ ਹੈ। ਮਾਪੇ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਵੇਚ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਗਰੀਬੀ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਕੋਈ ਹੋਰ ਵਿਕਲਪ ਨਹੀਂ ਬਚਦਾ, ਉਹ ਅਕਸਰ ਸੋਚਦੇ ਹਨ ਕਿ ਆਪਣੇ ਬੱਚੇ ਵੇਚ ਕੇ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਥਾਵਾਂ ’ਤੇ ਚਲੇ ਜਾਣਗੇ ਜਿੱਥੇ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਹਨ ਅਤੇ ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਹੋਵੇਗਾ। ਸਮਾਜ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਵਰਗਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਜੋ ਕਿ ਤਸਕਰੀ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੈ, ਨੌਜਵਾਨ ਔਰਤਾਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਇਹ ਇਸ ਲਈ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸਮਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਤੌਰ ’ਤੇ ਘਟੀਆ ਅਤੇ ਅਣਚਾਹੇ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਹ ਤਸਕਰੀ ਦੇ ਅਭਿਆਸ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਉਹਨਾਂ ਥਾਵਾਂ ਤੋਂ ਭੱਜਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਜਿੱਥੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀਆਂ ਦੁਖਦਾਈ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਵਿਅਕਤੀ ਤਸਕਰਾਂ ਕੋਲ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੜਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬਿਹਤਰ ਜੀਵਨ ਦੇ ਵਾਅਦੇ ਨਾਲ ਲੁਭਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਇੱਕ ਵਾਰ ਜਦੋਂ ਪੀੜਤ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਕਾਬੂ ਵਿੱਚ ਆ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਝੁਕਣ ਲਈ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਉਪਾਅ ਲਾਗੂ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਹੋਰ ਕਾਰਨ ਹਨ ਬਾਰਡਰਾਂ ਦੀ ਖੋਖਲੀ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ, ਭਿ੍ਰਸ਼ਟ ਸਰਕਾਰੀ ਅਧਿਕਾਰੀ, ਅੰਤਰ-ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਗਠਿਤ ਅਪਰਾਧਿਕ ਸਮੂਹਾਂ ਜਾਂ ਨੈਟਵਰਕਾਂ ਦੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ, ਅਤੇ ਸਰਹੱਦਾਂ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇਮੀਗ੍ਰੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੀ ਸੀਮਤ ਸਮਰੱਥਾ ਜਾਂ ਵਚਨਬੱਧਤਾ।
ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਤਸਕਰੀ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਡਰੱਗ ਸਿੰਡੀਕੇਟ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਇੱਕ ਸੰਗਠਿਤ ਅਪਰਾਧਿਕ ਸਿੰਡੀਕੇਟ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਨੇ ਪੈਸੇ ਅਤੇ ਭਿ੍ਰਸ਼ਟ ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਡੂੰਘੀਆਂ ਜੜ੍ਹੀਆਂ ਹਨ। ਭਾਰਤੀ ਕਾਨੂੰਨੀ ਢਾਂਚੇ ਵਿੱਚ ਠੋਸ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਵੀ ਇਸ ਕਾਰਨ ਦੀ ਮਦਦ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ ਕਿਉਂਕਿ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਸਕਰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਤਕਨੀਕੀ ਖਾਮੀਆਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ’ਤੇ ਸਕਾਟ-ਮੁਕਤ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਭਾਵੇਂ ਠੋਸ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ, ਕਾਨੂੰਨ ਕਾਫ਼ੀ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਸਨ, ਪਰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਅਧੂਰਾ ਹੈ। ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ’ਤੇ ਨਿਗਰਾਨੀ ਦੀ ਘਾਟ ਨੇ ਸਮੱਗਲਰਾਂ ਲਈ ਆਪਣਾ ਵਪਾਰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣ ਲਈ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਖੋਲ੍ਹ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਤਸਕਰੀ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਬਾਰੇ ਅੰਕੜੇ ਨਾਕਾਫ਼ੀ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਤਸਕਰਾਂ ਦੇ ਪੈਟਰਨ ਅਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਵਿਧੀ ਓਨੀ ਸਪੱਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜਿੰਨੀ ਕਿ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਤਸਕਰਾਂ ਤੋਂ ਪੀੜਤਾਂ ਨੂੰ ਬਰਾਮਦ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮੁੜ ਵਸੇਬਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਮੁੜ ਤਸਕਰੀ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਨਾ ਹੋ ਜਾਣ। ਮਨੁੱਖੀ ਤਸਕਰੀ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਜਿਹੇ ਅਪਰਾਧਾਂ ਨੂੰ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਰੋਕਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਸਗੋਂ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਵੀ ਲੋੜ ਹੈ ਕਿ ਰਾਹਤ ਅਤੇ ਮੁੜ ਵਸੇਬੇ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਸੁਚਾਰੂ ਢੰਗ ਨਾਲ ਹੋਵੇ। ਨੀਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਅਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਏਜੰਸੀਆਂ ਅਤੇ ਹਿੱਸੇਦਾਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਢੁਕਵੀਂ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਮਨੁੱਖੀ ਤਸਕਰੀ ਤੋਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ।
ਦੇਸ਼ ਦੇ ਹਰ ਬੱਚੇ, ਹਰ ਮਰਦ ਅਤੇ ਹਰ ਔਰਤ ਨੂੰ ਸਨਮਾਨਜਨਕ ਜੀਵਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਇਹ ਅਧਿਕਾਰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਮਨੁੱਖੀ ਤਸਕਰੀ ਅੱਜ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਤਮਾਮ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਇਸ ਨੂੰ ਰੋਕਣਾ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਘੱਟ ਵਿਕਸਤ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਦੇਸ਼ ਸਗੋਂ ਵਿਕਸਤ ਦੇਸ਼ ਵੀ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਤੋਂ ਅਛੂਤੇ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਮਨੁੱਖੀ ਤਸਕਰੀ ਵੀ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।
ਪ੍ਰਿਅੰਕਾ ਸੌਰਭ
-ਮੋਬਾ: 7015375570